Lisanslar
Forex piyasasında işlem yaparken bir aracı kurumun hangi lisansa sahip olduğu ve hangi otorite tarafından denetlendiği yatırımcı güvenliği açısından hayati öneme sahiptir. Lisanslı bir kurumla çalışmak, hem paranızın korunması hem de yaşayabileceğiniz olası sorunlarda başvurabileceğiniz resmî bir mercii olması anlamına gelir.
Bu sayfada, yatırımcıların sık karşılaştığı başlıca forex lisanslarını ve düzenleyici kurumları genel hatlarıyla açıklıyoruz:
FSCA – Financial Sector Conduct Authority (Güney Afrika)
FSA – Financial Services Authority (özellikle offshore lisanslar – Seychelles vb.)
ASIC – Australian Securities and Investments Commission (Avustralya)
CySEC – Cyprus Securities and Exchange Commission (Kıbrıs)
FCA – Financial Conduct Authority (Birleşik Krallık)
NFA / CFTC (ABD)
Not: Lisanslı bir kurumla çalışmak bile %100 güvenlik garanti etmez; ancak lisans, bir sorun yaşadığınızda şikâyet ve denetim mekanizması sunar. forexsikayeti.com olarak amacımız, yatırımcıların bu yapıları daha iyi tanımasına yardımcı olmaktır.
FSCA – Financial Sector Conduct Authority (Güney Afrika)
FSCA, Güney Afrika’nın piyasa davranışı düzenleyicisidir. Bankalar, sigorta şirketleri, yatırım kuruluşları ve forex/CFD brokerları dahil olmak üzere pek çok finansal kurumu denetler.
FSCA’nın temel görevleri:
Finansal piyasaların adil, şeffaf ve istikrarlı işlemesini sağlamak
Finansal kurumların müşterilere karşı davranışını denetlemek
Tüketiciyi korumaya yönelik uyarılar ve duyurular yayınlamak.
Lisanslı kurumları kamuya açık bir listede yayınlamak ve yatırımcıların lisans sorgulamasına imkân vermek.
FSCA, özellikle Güney Afrika merkezli veya Güney Afrika yatırımcılarına hizmet veren kurumlar için önemli bir otoritedir. Gelişmekte olan bir piyasa otoritesi olsa da, yapısal olarak yatırımcıyı korumaya odaklı bir çerçeve sunar.
FSA – Financial Services Authority (Offshore Lisanslar)
Forex sektöründe “FSA” ismi, pratikte çoğu zaman Seychelles Financial Services Authority gibi offshore otoriteleri ifade eder. Seychelles FSA, Securities Dealer Licence adı verilen bir lisans türüyle forex, CFD, kripto ve menkul kıymet aracılığını denetler.
Öne çıkan noktalar:
Daha esnek regülasyon ve genellikle daha yüksek kaldıraç imkânı
Vergi ve operasyon maliyetleri bazı firmalar için avantajlı olabilir
Genellikle offshore olarak sınıflandırılır; bu nedenle yatırımcı koruma mekanizmaları, FCA/ASIC/CySEC gibi otoritelere kıyasla daha sınırlı olabilir
Yatırımcılar için önemli olan, FSA lisanslı bir kurum gördüklerinde:
Kurumun gerçekten FSA lisans listesinde yer alıp almadığını kontrol etmek
Web sitesinde yazan şirket unvanı, kayıt numarası ve alan adının (domain) resmî kayıttaki bilgilerle birebir eşleşip eşleşmediğini doğrulamaktır
ASIC – Australian Securities and Investments Commission (Avustralya)
ASIC, Avustralya’nın entegre finansal piyasalar ve hizmetler düzenleyicisidir. Forex ve CFD sunan kurumlar, Avustralya’da hizmet vermek istiyorlarsa genellikle ASIC’ten lisans almak zorundadır.
ASIC’in öne çıkan özellikleri:
Kurumlara sermaye yeterliliği ve risk yönetimi konusunda katı kurallar
Müşteri fonlarının segregated (ayrı) hesaplarda saklanması gerekliliği
Kaldıraç oranlarına getirdiği sınırlamalarla, perakende yatırımcıların aşırı risk almasını engellemeye çalışması.
Uygunsuz davranan kurumlara karşı para cezaları ve lisans iptali gibi yaptırımlar uygulaması
ASIC lisanslı bir kurumla çalışırken, kurumun lisans numarasını kullanarak ASIC’in çevrimiçi sicilinden doğrulama yapılabilir.
CySEC – Cyprus Securities and Exchange Commission (Kıbrıs)
CySEC, Kıbrıs’ın finans piyasası düzenleyicisidir ve birçok forex brokerı için AB içindeki operasyon üssü niteliğindedir. MiFID II çerçevesi sayesinde CySEC lisansı, Avrupa Birliği genelinde hizmet sunmak için önemli bir kapı görevi görür.
CySEC çerçevesinin başlıca özellikleri:
AB mevzuatına uyum, MiFID II kapsamında faaliyet
Müşteri fonlarının ayrıştırılması ve risk uyarıları gibi yatırımcı koruma mekanizmaları
Yatırımcı tazmin sistemi (Investors Compensation Fund – ICF) ile belirli limitlere kadar koruma
Yetkili kurumların alan adlarının (domain) resmî listede yayınlanması ve yatırımcıların buradan doğrulama yapabilmesi
CySEC geçmişte bazı eleştiriler alsa da, güncel düzenlemelerle birlikte görece sıkı denetim uygulayan, sektörde bilinen bir otorite haline gelmiştir.
FCA – Financial Conduct Authority (Birleşik Krallık)
FCA, Birleşik Krallık’ın finansal davranış otoritesidir ve global ölçekte en saygın regülatörlerden biri kabul edilir. Forex ve CFD sunan kurumlar için oldukça katı bir çerçeve çizer.
FCA lisanslı kurumların uyması gereken başlıca kurallar:
Müşteri fonlarının ayrıştırılması (segregated accounts) ve bu fonların kurum varlıklarından ayrı tutulması.
Kaldıraç sınırlamaları, negatif bakiye koruması ve agresif pazarlama faaliyetlerine yönelik kısıtlamalar
Kurumların düzenli raporlama yapması ve fiyatlandırma, spread, komisyon gibi konularda şeffaflık
CFD sağlayıcılarına yönelik periyodik incelemeler ve “price & value” denetimleri
Yatırımcı gözünden bakıldığında FCA lisansı, genellikle yüksek standartlı bir regülasyon anlamına gelir. Ancak her durumda olduğu gibi, lisanslı kurumlar arasında da hizmet kalitesi farklılık gösterebilir.
NFA ve CFTC – Amerika Birleşik Devletleri
ABD’de forex piyasası NFA (National Futures Association) ve CFTC (Commodity Futures Trading Commission) tarafından düzenlenmektedir. Bu iki kurum, özellikle ABD’li bireysel yatırımcıları korumaya odaklı, oldukça sert sayılabilecek kurallar uygular.
Öne çıkan noktalar:
Kaldıraç oranları global ortalamalara göre oldukça düşüktür
Pazarlama, bonus ve promosyona ilişkin sıkı kısıtlamalar vardır
Yasal yaptırımlar ve para cezaları ciddi boyutlara ulaşabilir
Bu nedenle pek çok forex brokerı ABD pazarına direkt olarak hizmet vermez; buna rağmen, NFA/CFTC çerçevesi, global ölçekte sıkı regülasyonun referanslarından biri olarak görülür.
Lisanslı Kurum Seçerken Nelere Dikkat Etmeli?
Bir aracı kurumun hangi lisansa sahip olduğuna bakarken, aşağıdaki adımları mutlaka uygulamanız önerilir:
Resmî sicil sorgulaması yapın
FSCA, ASIC, CySEC, FCA, FSA vb. kurumların web sitelerinde lisanslı şirket listeleri ve arama bölümleri bulunur.
Şirket unvanı ve alan adını karşılaştırın
Aracı kurumun sitesinde yazan şirket adı ve domain, regülatörün listesinde görünen bilgilerle birebir aynı mı?
Farklı şirket adı ya da farklı site adresi görüyorsanız “klon firma” (sahte lisans kullanımı) riski olabilir.
Şikâyet geçmişini araştırın
forexsikayeti.com üzerindeki kullanıcı yorumlarını ve şikâyetlerini inceleyerek, kurumun gerçek yatırımcı deneyimlerini görün.
Lisanslı olsa bile, sistematik gecikme, para çekme sorunu, spread manipülasyonu gibi iddialar varsa bunları ciddiye alın.
Offshore lisansları temkinli değerlendirin
FSA (Seychelles vb.) gibi offshore lisanslar, esnek olduğu için bazı kurumlar tarafından tercih edilir; fakat yatırımcı koruma mekanizmaları, FCA/ASIC/CySEC gibi otoritelere kıyasla daha zayıf olabilir.
Sonuç: Lisans, Şikâyet Sürecinin Başlangıç Noktasıdır
Lisanslı bir kurumla çalışmak, sizi hiçbir zaman %100 riskten muaf tutmaz, ancak yaşanabilecek sorunlarda:
Hangi kuruma şikâyet iletebileceğinizi,
Hangi kuralların ihlal edilmiş olabileceğini,
Nasıl bir süreç izlemeniz gerektiğini
belirlemeniz açısından kritik öneme sahiptir.
forexsikayeti.com olarak, yatırımcıların:
Çalıştıkları kurumun lisans durumunu bilinçli bir şekilde sorgulamasını,
Gerekli gördüklerinde lisans otoritelerine ve bizlere şikâyetlerini iletmelerini,
Şeffaf, denetlenen ve yatırımcıyı önemseyen aracı kurumlarla çalışmasını
önemli bir adım olarak görüyoruz.
